یبوست چیست؟ یبوست (constipation) بدین معنیست که شکم سفت شده و به سختی کار می کند. یا به عبارت دیگر حرکات روده خیلی کمتر از حالت طبیعی است، با اینکه یبوست مسئله خیلی جدی نیست، اما زمانی که فرد دوباره به حالت عادی برمیگردد، احساس بهتری دارد. جالب اینجاست که تقریبا همه افراد در مقطعی از زندگی خود یبوست را تجربه می کنند. یبوست زمانی رخ می دهد که دفع مدفوع دشوار شود. اغلب به دلیل تغییر در رژیم غذایی یا روال معمول یا به دلیل دریافت ناکافی فیبر اتفاق می افتد. اگر درد شدید، خون در مدفوع یا یبوست دارید که بیش از سه هفته طول بکشد، باید به فکر درمان یبوست و مراجعه به پزشک باشید.
| دوره نقاهت | 7 روز |
| نوع بی حسی | موضعی |
انواع یبوست
- تنبلی
- انسدادی
- اسپاستیک
علت ابتلا به یبوست
این عارضه معمولاً زمانی اتفاق میفتد که ضایعات یا مدفوع خیلی آهسته از طریق دستگاه گوارش حرکت یا نمی توانند به طور موثر از رکتوم دفع شوند، که ممکن است باعث سفت و خشک شدن مدفوع شود. یبوست مزمن علل احتمالی زیادی دارد. اگر به یبوست مزمن مبتلا هستید، بسیار مراقب باشید چرا که ممکن است نشانه ی یکی از بیماری های زیر باشد:
- مشکلات رکتوم مانند زخم های کوچک یا بواسیر
- بیماری هایی مانند ام اس یا پارکینسون که اعصاب را تحت تاثیر قرار می دهند.
- سندروم روده ی تحریک پذیر و رشد سرطانی که می توانند مسیر روده را ببندند.
اما موارد دیگری هم درخصوص بروز بیماری یبوست وجود دارند که شایع تر هستند مانند :
- تغییر در غذا یا فعالیت
- عدم استفاده از مقدار کافی آب یا فیبر در رژیم غذایی
- مصرف مقادیر زیادی از محصولات لبنی
- فعال نبودن
- مقاومت در برابر احساس دفع مدفوع
- استرس
- استفاده بیش از حد مسهل ها
- برخی داروها، به ویژه داروهای ضد درد مانند مواد مخدر، داروهای ضد افسردگی و قرص آهن
- داروهای ضد اسید که کلسیم یا آلومینیوم دارند
- اختلالات اشتها
- بارداری
- مشکل در اعصاب یا ماهیچه های دستگاه گوارش
- سرطان کولون
- کم کاری تیروئید، که به آن هیپوتیروئیدی می گویند
علائم یبوست
اگر حداقل دو مورد از علائم زیر در فردی موجود باشد، حتما مبتلا به یبوست است و برای درمان باید زودتر اقدام نماید:
- مدفوع، معمولا سفت و خشک باشد
- تعداد دفعات تخلیه کم باشد
- دفع و تخلیه به سختی انجام شود
- مواد دفعی کاملا تخلیه نشود
- نفخ شکم
عوارض یبوست
بیماری یبوست در فرد مشکلات زیادی را ایجاد می کند. از جمله عوارض این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد خفیف
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- نفخ شکم
- ضعف عمومی
- احساس خستگی
- بی حوصلگی
- دل درد
- کمبود انرژی
- ناراحتی و درد پایین شکم و کمر
راه های خانگی رفع و درمان یبوست
هر چند یبوست مشکل خاصی نیست. اما در صورت عدم درمان می تواند مشکلات متعددی را برای شما ایجاد کند. از این رو برای درمان یا رفع آن می تواند راهکارهای درمان خانگی زیر را امتحان کنید:
- روزانه دو تا چهار لیوان آب اضافی بنوشید. مگر اینکه متخصص گوارش و کبد شما مصرف مایعات را به دلایل دیگری برای شما محدود کرده باشد.
- مایعات گرم را به خصوص در صبح میل کنید.
- میوه و سبزیجات را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- آلو و سبوس غلات بخورید.
- بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید. زیرا وقتی بدنتان را تکان می دهید، ماهیچه های روده هایتان نیز فعال می‌شوند.
- تحت هیچ شرایطی احساس دفع مدفوع را نادیده نگیرید.
تغییرات رژیم غذایی و نقش تغذیه
تغییرات مناسب در رژیم غذایی می تواند به بهبود وضعیت و درمان یبوست کمک کند. مصرف صحیح مواد غذایی می تواند فرآیند هضم را تسهیل کرده و حرکات روده را تنظیم کند.
افزایش مصرف فیبر
فیبر یک عنصر کلیدی در رژیم غذایی برای پیشگیری و درمان سفتی شکم است. این ماده موجود در میوه ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل می تواند حجم مدفوع را افزایش دهد و آن را نرم تر کند. افراد باید سعی کنند روزانه حداقل ۲۵ تا ۳۸ گرم فیبر مصرف کنند. به عنوان مثال، یک وعده جو دوسر می تواند حدود ۴ گرم فیبر تامین کند. همچنین افزودن میوه هایی مانند سیب و موز و سبزیجاتی مانند کدو و هویج در رژیم غذایی می تواند به این هدف کمک کند.
نوشیدن آب و مایعات کافی
آب و مایعات تاثیر زیادی بر روی سلامت دستگاه گوارش دارند. در حالت کلی، نوشیدن آب کافی به نرم شدن مدفوع کمک می کند. توصیه می شود افراد حداقل ۸ الی ۱۰ لیوان آب در روز مصرف کنند. سایر مایعات مانند چای و آبمیوه های طبیعی و خاکشیر نیز می توانند بخشی از نیاز مایعات روزانه را تامین کنند. نوشیدن آب در حین غذا نیز می تواند به هضم بهتر غذا و کاهش ابتلا به یبوست کمک کند.
پرهیز از غذاهای پرچرب و کم فیبر
غذاهای پرچرب و کم فیبر می توانند باعث این مشکل شود. این نوع غذاها معمولاً مدت زمان بیشتری در معده باقی می مانند و عموماً به حرکات روده آسیب می زنند. برای پیشگیری و درمان یبوست غذاهایی مانند فست فودها، مواد غذایی سرخ شده و تنقلات حاوی چربی بالا باید به حداقل برسند. به جای این نوع غذاها، مصرف پروتئین های کم چرب، غلات کامل و میوه ها توصیه می شود. انتخاب های هوشمندتر در رژیم غذایی می تواند برای بهبود این عارضه مفید باشد.
اصلاح سبک زندگی و فعالیت های روزمره
برای درمان یبوست، اصلاح سبک زندگی و فعالیت های روزمره اهمیت زیادی دارد. این تغییرات می توانند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کنند و روند دفع را تسهیل نمایند.
ورزش و فعالیت بدنی منظم
انجام ورزش منظم می تواند تأثیر زیادی بر کاهش یبوست و درمان یبوست داشته باشد. فعالیت های بدنی موجب افزایش حرکت روده ها می شوند .نوع ورزش ها:
- پیاده روی
- دویدن
- یوگا
پیاده روی به مدت ۳۰ دقیقه در روز می تواند به افزایش گردش خون و بهبود سیستم گوارش کمک کند. همچنین، تمرینات کششی می توانند باعث ریلکس شدن عضلات شکمی و بهبود عملکرد روده ها شوند.
ایجاد برنامه ای منظم برای دفع
تنظیم یک برنامه منظم برای دفع می تواند به بهبود عادات گوارشی و درمان سریع کمک کند. برای مثال، انتخاب زمان مشخصی در طول روز برای رفتن به توالت می تواند به شکل گیری عادت های مناسب کمک نماید.
نکات کلیدی:
- نشستن به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه در توالت در ساعت معین
- استفاده از روش های آرامش بخش مانند تنفس عمیق
ایجاد این عادات منظم به بدن کمک می کند تا خود را با یک الگوی ثابت سازگار کند، که می تواند به بهبود کارکرد روده ها کمک نماید.
درمان های خانگی و دارویی گیاهی
درمان های خانگی و گیاهی می توانند به بهبود یبوست کمک کنند. این روش ها معمولاً عوارض جانبی کمتری دارند و به راحتی در دسترس هستند.
استفاده از دمنوش های گیاهی
دمنوش های گیاهی، گزینه های خوبی برای تسهیل روند گوارش هستند. برخی از دمنوش های موثر شامل چای زینتی، چای نعناع و چای جعفری می باشند. این دمنوش ها می توانند خاصیت ملین داشته باشند.
- چای زینتی: حاوی ترکیباتی است که به کاهش التهاب روده کمک می کند.
- چای نعناع: به افزایش جریان صفرا کمک می کند و می‌تواند علائم یبوست را تسکین دهد.
- چای جعفری: به عنوان یک ملین طبیعی شناخته می شود.
مصرف این دمنوش ها می تواند به آرامش روده ها، بهبود عملکرد گوارشی و درمان یبوست منجر شود.
مصرف روغن های طبیعی
روغن های طبیعی نیز می توانند نقش مهمی در درمان یبوست ایفا کنند. روغن زیتون و روغن کرچک از جمله گزینه های مؤثر در درمان خانگی یبوست هستند. روغن زیتون با ایجاد لایه ای بر روی روده، حرکت مواد غذایی را تسهیل می کند.
- روغن زیتون: به بهبود حرکت روده ها کمک و جذب مواد مغذی را افزایش می دهد.
- روغن کرچک: قابلیت ملینی بالایی دارد و می تواند سریعاً اثر کند.
مصرف یک قاشق غذاخوری از این روغن ها به طور منظم می تواند به کاهش مشکلات یبوست موثر باشد.
مواردی که نیاز به مراجعه به پزشک دارند
یبوست معمولاً قابل درمان در خانه است. اما برخی شرایط نیاز به مراقبت پزشکی دارند.
علائم هشدار دهنده
- درد شدید: در صورتی که فرد دچار درد شدید شکم باشد، باید به پزشک مراجعه کند.
- خونریزی: مشاهده خون در مدفوع یا هنگام دفع یک علامت جدی است.
- تغییرات ناگهانی: هرگونه تغییر ناگهانی در عادت های دفع، باید بررسی شود.
مدت زمان
اگر یبوست بیش از دو هفته ادامه یابد، ممکن است نشان دهنده مشکل جدی تری باشد.
سن
افراد مسن تر یا کسانی که به شرایط پزشکی خاصی مبتلا هستند، باید بیشتر مراقب باشند.
عوامل خطر
وجود بیماری هایی مانند دیابت یا اختلالات تیروئید می تواند نیاز به مشاوره پزشکی را افزایش دهد.
اگر دچار یبوست ناگهانی با درد شکم یا گرفتگی ماهیچه شده اید و به هیچ وجه قادر به مدفوع کردن یا دفع گاز نیستید، لازم است که فوراً با پزشک تماس بگیرید. کلینیک لیزر هموروئید ماه درمان با کادری مجرب آماده خدمت رسانی به شما عزیزان می باشد.
سوالات متداول
چرا دچار یبوست می شویم؟
زمانی که شکم سفت شده و به سختی کار می‌کند. یا به عبارت دیگر حرکات روده خیلی کمتر از حالت طبیعی است، با اینکه یبوست مسئله خیلی جدی نیست،
مهمترین دلیل بروز یبوست چیست؟
یبوست معمولاً زمانی اتفاق میفتد که ضایعات یا مدفوع خیلی آهسته از طریق دستگاه گوارش حرکت یا نمی‌توانند به طور موثر از رکتوم دفع شوند
راه های درمان یبوست چیست؟
آسانترین راه های درمان یبوست می تواند مراحل زیر باشد،
روزانه دو تا چهار لیوان آب اضافی بنوشید. مگر اینکه متخصص گوارش و کبد شما مصرف مایعات را به دلایل دیگری برای شما محدود کرده باشد.
مایعات گرم را به خصوص در صبح میل کنید.
میوه و سبزیجات را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
آلو و سبوس غلات بخورید.
بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید. زیرا وقتی بدنتان را تکان می دهید، ماهیچه های روده هایتان نیز فعال می‌شوند.
تحت هیچ شرایطی احساس دفع مدفوع را نادیده نگیرید.
